Tại các mỏ than hầm lò, hệ thống quan trắc khí mỏ tập trung tự động đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khí mỏ nhằm đảm bảo an toàn trong công tác khai thác than hầm lò.
Theo chỉ thị số 14/CT – TGM ngày 29 tháng 9 năm 2007 của Tổng giám đốc Tập đoàn công nghiệp than – Khoáng sản Việt Nam, về việc giao cho một số mỏ than hầm lò phải lập và phê duyệt xong dự án đầu tư hệ thống giám sát khí tập trung tự động cố định, trong đó giao Viện KHCN Mỏ lập TKKT – TDT, TKTC – DT chi tiết hạng mục công trình và cung cấp thiết bị, lắp đặt, chuyển giao công nghệ. Trung tâm An toàn Mỏ được VKHCN Mỏ giao trực tiếp thiết kế thi công, lắp đặt và hướng dẫn vận hành các hệ thống giám sát khí mỏ tập trung tự động cho các mỏ cần trang bị hệ thống.
Đến nay hầu hết các mỏ đã được lắp đặt, mở rộng hệ thống giám mỏ tập trụng tự động do Balan sản suất, bên cạnh đó để tăng cường công tác kiểm soát khí, một số mỏ đã trang bị thêm hệ thống quan trắc gồm Anh quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam. Các hệ thống đã phát huy tốt trong việc kiểm soát khí mỏ, cảnh báo kịp thời, chính xác các nguy cơ về cháy nổ khí mêtan, khí CO, giúp cho các mỏ có kế hoạch ứng cứu kịp thời, giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và các trang thiết bị.
Hệ thống quan trắc bao gồm các thiết bị kiểm soát và điều khiển trên mặt bằng kết nối với các thiết bị kiểm soát trong lò, dữ liệu từ thiết bị kiểm soát trong lò truyền lên hệ thống máy tính điều khiển tại trạm quan trắc, dữ liệu của hệ thống cũng được kiểm soát từ xa bởi đường truyền INTERNET.
Hàng năm để duy trì sự hoạt động của hệ thống quan trắc trong TKV, Trung tâm An toàn Mỏ đã thực hiện theo chỉ đạo của TKV việc kiểm tra định kỳ hệ thống, đồng hành phối hợp với các đơn vị mỏ để bảo trì, bảo dưỡng và sửa chữa các thiết bị hệ thống quan trắc, khắc phục kịp thời các sự cố nhằm duy trì sự làm việc của các hệ thống 24/24h, đảm bảo công tác kiểm soát khí mỏ trong hầm lò.
Các hệ thống giám sát khí mỏ đang phát huy tốt vai trò trong việc phát hiện, cảnh báo kịp thời, chính xác các nguy cơ về cháy nổ khí mê tan, khí CO, giúp cho các mỏ có kế hoạch ứng cứu kịp thời, giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và của.
Hệ thống giám sát khí mỏ có cấu trúc liên hoàn gồm các tổ hợp của nhiều thiết bị điện – điện tử hiện đại, từ trên mặt bằng mỏ đến các vị trí trong lò kết nối thành một mạng liên quan chặt chẽ với nhau.
Trong quá trình vận hành, sử dụng hệ thống không thể tránh được một số lỗi, hư hỏng. Do đó, để đảm bảo các hệ thống quan trắc khí mỏ hoạt động ổn định, tin cậy, công tác kiểm tra, bảo trì cần được thực hiện thường xuyên.
Dưới sự chỉ đạo của Tập đoàn và yêu cầu của các mỏ, Trung tâm An toàn Mỏ đã phối hợp thực hiện thường xuyên, liên tục công tác kiểm tra, bảo trì cho tất cả các mỏ nhằm sớm phát hiện và khắc phục kịp thời các hư hỏng có thể xảy ra.
Trong quá trình bảo trì, bảo dưỡng hệ thống những thiết bị lỗi, hỏng đã được đưa về Trung tâm sửa chữa, kịp thời, không để ảnh hưởng đến hoạt động của các hệ thống.
